Ebeveynler de oyun terapisi yapar

Çocuk-Ebeveyn İlişkisi Terapisi / Filial Terapi:

Oyun çocuklar için hayati önem taşır; çünkü oyun çocukların iletişim kurmadaki en doğal yöntemidir. Oyuncaklar çocukların kelimeleri, oyun ise ana dilleridir. Yetişkinler deneyimleri, duyguları, düşünceleri hakkında konuşurlar. Çocuklar ise nasıl hisettiklerini, ne düşündüklerini ifade etmek ve deneyimlerini keşfetmek için oyuncakları kullanırlar.

Filial terapi modeliyle, ebeveynlere kendi evlerinde uygulayacakları, özel şekilde yapılandırılmış haftada bir 30 dakika süren oyun zamanlarında çocuklarıyla nasıl oyun oynayacakları, nasıl iletişim kuracakları, onlara empatik şekilde nasıl yanıt verecekleri, nasıl sınır koyabilecekleri öğretilmektedir. Filial terapi, çocuğun ihtiyaçlarını fark etmeyi ebeveyne öğreterek, yaşanan sorunları önlemeye yardımcı olur,

Filial terapi süreci:

1) Kontrolü ebeveyne geri getirir,

2) Ebeveynin çocuğuyla daha yakın, daha mutlu zamanlar geçirmesini sağlar,

3) Ebeveyne çocuğun iç dünyasının anahtarını verir.

Filial terapide çocuğun oyununa eşlik etmek bildiğimiz şekliyle çocuklarla oyun oynamaktan tamamen farklıdır. Filial terapi yönlendirmesiz oyun terapisi yaklaşımının ebeveyn tarafından uygulanmasıdır ve bu yaklaşımda merkezde çocuk vardır. Çocuğun merkezde olması demek oyun akışını her yönüyle çocuğun yönlendiriyor olması demektir. Örneğin çocuk o esnada kullandığı oyuncağa bir isim vermediyse ebeveyn de o oyuncağı isimlendirmeyecektir. Çünkü bizim için araba olan bir oyuncak onun için uzay mekiği olabilir. "Arabayla oynuyorsun haydi arabaları yarıştıralım" bu süreçte asla kullanmayacağımız bir dildir. Çocuk o oyuncağa isim verene kadar ve oyunla ilgili öneri getirene kadar müdahalede bulunmamayı içeren bir süreçtir bu.

Ebeveyn çocuğu bedeniyle ve sözleriyle nasıl izleyeceğini öğrenir. Ebeveyn filial terapi sürcinde asla "Doktorculuk oynamak istiyorsun. Evet ben çok hastayım , Haydi beni muayene et" demez. Onun yerine çocukta o anda gördüğü davranış ve duygu her ne ise onu yansıtır. Çocuk oyununa dahil ederse ebeveyn oyuna girer ancak, oyun süresince öneride bulunmaz, soru sormaz, eleştirmez, yargılamaz. Sadece 30 dakikalığını ebeveyn “aptal” rolünü oynar aslında. Ancak bunu yaparken eğer çocuğun davranışları rahatsız edici ya da tehlikeli bir duruma geliyorsa sınır koyma kurallarını kullanarak ebeveyn davranışa mutlaka sınır koyar.

Oldukça basit gibi görülen bu süreçte aslında ebeveynler yönlendirici, yargılayıcı, korumacı olmadan ve bir yandan da kural ve sınırları gözeterek nasıl ileteişim kuracaklarını öğrenirler ve bunlar aslında hiç de kolay beceriler değildir. Bilgi, pratik ve aynı zamanda ebeveynlik tutumlarımızla ilgili öz-farkındalığa sahip olmamızı gerektirir.

Hemen hemen her ebeveyn bunları yapabildiğini düşünür. Ancak anlık gözlem yapıldığında ya da çoçuk-ebeveyn oyunu video kaydına alındığında ebeveynler doğru bildiği yanlışlarla yüzleşmek zorunda kalırlar. Bu da Filial terapi modelinin etkili olmasını sağlayan önemli bir unsurdur.

Ebeveyn Eğitiminde 6 Oturumluk Filial Terapi Modeli

Genellikle grup çalışmaları şeklinde yürütülen Filial Terapide, ebeveynlerin gruptaki diğer

bireylerden duygusal destek alarak, kendilerini yalnız hissetmemeleri sağlamak maçlanır. Periyodik olarak uzmanın rehberliğinde bir araya gelen ebeveyn grubu, çocuklarıyla Filial Terapi seanslarını evde nasıl uygulayacakları, seanslarda yaşadıkları güçlüklerle nasıl baş edecekleri ve seansların günlük hayatları ve çocuklarıyla yaşadıkları sorunlara nasıl etki ettiği gibi konularda bilgilendirilir.

Yapı kurma, empatik dinleme, çocuk merkezli hayali oyuna eşlik etme ve sınır koyma eğitim süresince üzerinde durulacak dört temel tekniktir. Bu teknikleri öğrenen ailelerin evde çocuklarıyla 30 dakikalık oyun seanslarını uygulaması, her grup oturumunda, bir ya da birkaç ailenin çocuklarıyla uyguladığı oyun seanslarının video kayıtlarının izlenmesi ve seanslar ile ilgili ailelere geribildirim verilmesi terapi sürecinin önemli bir parçasıdır.

Filial Terapi, kaygı, depresyon, travma, karşıt gelme davranışları, saldırganlık, kronik hastalık ya da engellilik, bağlanma sorunları vb. olmak üzere çocuklardaki pek çok duygusal ve davranışsal sorunla baş etmede kullanılmakta olan etkili bir yöntemdir.

Programının amacı:

· Ebeveynlere temel oyun terapisi teknikleri öğretmek

· Ebeveyn-çocuk etkileşimini güçlendirmek

· Çocuklarıyla yaşadıkları duygusal ve davranışsal sorunlarla baş etmelerini kolaylaştırmak

Programın içeriği:

· Yapı kurma, empatik dinleme, çocuk merkezli oyuna eşlik etme ve sınır koyma tekniklerinin öğretilmesi

· Ev içi oyun seanslarının uygulaması

· Oyun seansının video kaydının izlenmesi ve geri bildirim verilmesi

· Yaşanan güçlükler ve çözüm yolları ile ilgili rehberlik edilmesi

Programa kimler katılabilir: 2-12 yaş arası çocuğu olan tüm anne ve babalar

Eğitmen: Uzm. Psk. Gözde Nur ŞAHİN

Yer: Self Eğitim ve Psikolojik Danışmanlık Merkezi. www.selfpsikoloji.com.tr