Çocuk ve Cinsellik

Son yıllarda çocukların medya ve internetin etkisi ile cinsel içerikli yayınlara çok daha erken yaşta ulaştıkları ve cinsel istismara daha fazla açık hale geldikleri gözlenmektedir. Bu nedenle, öğretmenlerin rehber öğretmenlere çocuk cinsel gelişimi ile ilgili ilettiği sorunlarda ciddi bir artış olduğu görülmektedir. Bu sorunlar incelendiğinde doğal cinsel gelişim içerisinde yer alan çocuk davranışlarının çocuk cinsel gelişimine zarar verecek boyutta panik ile karşılandığı ve riskli olarak düşünülebilecek davranışların ise cinsellik ile ilgili genel toplumsal tutumlar nedeniyle göz ardı edildiği düşünülmektedir.

Ayrıca alandaki gözlemler ve ilgili akademik çalışmalar göstermiştir ki gerek öğretmenlerin, gerekse ebeveynlerin çocuk cinsel gelişimi konusunda ciddi bir bilgi eksiği varıdır. Bu bilgi eksikliği nedeniyle cinsel içerikli davranış sergileyen ya da soru soran çocuklara verilen tepkiler zaman zaman zarar verici olabilmektedir. Bu sorunu engellemek için yetişkinlerin çocuk cinsel gelişimi konusunda eğitim almaları gerekmektedir.

Cinsellik denildiğinde genellikle bedensel faktörler yani cinsel organlar ve cinsel davranışlar akla gelir. Ancak cinsellik kavramı sadece fiziksel özellikleri ve davranışları değil; duygusal, bilişsel ve toplumsal faktörleri de kapsamaktadır. İnsanların değerleri, inanışları, duyguları, tutumları, davranışları ve fiziksel görünümleri cinsellikleriyle ilişkilidir.

Yaygın inanışın aksine cinsellik ergenlik ile birlikte başlamaz.Cinsellik, doğumdan önce başlar ve yaşam boyu devam eder.

Çocuk Cinselliği

Cinsellik, sadece cinsel ilişkiye girmek demek değildir. Bu nedenle, çocuk cinselliğini yetişkin cinselliği ile eş değer tutmak ve çocuk cinsel davranışlarını yetişkin bakış açısı ile algılamak doğru değildir. Çünkü doğal gelişime sahip çocukların cinsel içerikli davranış ve soruları kendilerini ve dünyayı anlama çabasından ve meraktan ibarettir. Yetişkin dünyasındaki cinsellik algısından uzaktır. Ancak, çocuklarda gelişimsel olarak beklenmedik cinsel davranışlar dikkatle izlenmeli ve derhal uzman yardımı alınmalıdır, çünkü bu davranışlar istismar belirtisi ya da psikolojik bir sorunun işareti olabilir. Bu nedenle yetişkinlerin çocuk cinselliği konusunda bilgilendirilmesi hayati önem taşımaktadır.

Yaygın kanının aksine, çocuklar, cinsel bilgiler yaşlarına uygun olarak verildiğinde cinsellikle ilgili temel kavramları anlayacak kapasiteye sahiptir. Benzer şekilde, ‘ne de olsa anlamaz’ diye verilen yanıltıcı bilgileri de fark ederler ve o bilgiyi veren yetişkine karşı güven kaybı yaşarlar.

Cinsel eğitim neden önemlidir?

· Çocukların, yetişkinlikte cinsel yönden sağlıklı birer birey olmalarına yardımcı olur.

· Erken yaşta cinsel ilişki, sık partner değiştirme, korunmasız cinsel ilişki risklerini azaltır.

· Çocukların, cinsellik ile ilgili yanlış ya da eksik bilgiler edinmelerini önler.

· Çocukların, eğitimi veren yetişkinlerle iletişimini güçlendirir.

· Çocukları cinsel istismardan korumaya yardımcı olur.

· Çocukların kendilerine güvenlerini arttırır, suçluluk duygusunu azaltır.

· Ergenlik döneminde yaşanan sorunlarla baş etmeyi kolaylaştırır.

Cinsel eğitimin içeriği ne olmalıdır?

· Cinsiyetler arasındaki anatomik farklılıklar

· Her iki cinsiyet ile ilgili biyolojik özellikler ve değişimler

· Üreme

· Cinsel istismar

· Cinsel kimlik ve cinsel yönelimler

· Cinsel ve romantik ilişkiler

· Cinsellik konusunda toplumsal ve ailevi değerler

· Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunma

Cinsel eğitim kim tarafından verilmelidir?

Öncelikle aile tarafından verilmelidir. Cinsel eğitim vermek için, çocuğun soru sorması beklenmemelidir.

Öğretmenler ve okul destekleyici rol oynamalıdır. Okullarda sistemli ve kapsamlı cinsel sağlık dersleri verilmelidir.

Aileler çocuğun birincil cinsel bilgi kaynakları olsa da çocuk cinsellik ile ilgili soruyu kime sorduysa soruyu o kişinin cevaplaması daha doğrudur.

Yetişkin tepkilerinin etkileri

Çocuklar diğer pek çok konuda olduğu gibi, cinsellik konusunda da soru sorarlar. Sorunun sorulduğu yetişkin konuyu geçiştirir, ona kızar, güler ya da anne-babasına sorması gerektiği gibi cevaplar verirse, çocuk sorduğu soru nedeniyle suçluluk duygusuna kapılabilir, bu konu ile ilgili tekrardan soru sormaktan çekinebilir ve farklı bilgi kaynaklarına yönelebilir.

Cinsellik eğitimi ile ilgili dikkat edilmesi gerekenler:

· Cinsellik konusunu konuşurken, konuşulan şey çok önemli bir mevzuymuş gibi davranmayın; diğer konularda nasıl konuşuyorsanız cinsellik konusunda da aynı doğallığı korumaya çalışın.

· Cinsellik ile ilgili ders verir gibi konuşmaktan kaçının. Her ne kadar bu sizin kaygınızı kontrol etmenize yardımcı olsa da, çocuklar için sıkıcı olacaktır.

· Verdiğiniz bilgilerin sadece biyolojik olguları içermemesine dikkat edin. Çocukların cinsellik ile ilgili değerler, duygular, karar verme süreci vb. ile ilgili de bilgi almaya ihtiyaçları vardır.

· Çocuğa “çok fazla” bilgi vermek ile ilgili kaygılanmayın. Önemli olan şey onların sorularına sakinlikle ve ilgiyle cevap veriyor olmanızdır. Küçük çocuklar anlamadıkları şeyleri genellikle duymazdan gelecektir ve zamanı geldiğinde yeniden soracaktır.

· Cinsel organlar ile ilgili gerçek terminolojiyi kullanmaya çalışın. “Pipi” yerine penis, “alt” ya da “kuku” yerine vajina kelimelerini kullanmaya dikkat edin.

· Okul öncesi grubundaki çocukların bile kendilerini istismardan nasıl koruyacaklarını bilmeleri gerekmektedir. Yani onlara vücutlarının kendilerine özel olduğunu ve sağlık sebepleri dışında kimsenin dokunamayacağını, dokunmaya çalıştığı takdirde ise, bu tanıdık bir yetişkin dahi olsa hayır demelerinin normal ve gerekli olduğunu öğretin.

· Size rahatlıkla gelip soru sorması için onu teşvik edin. Çocuklara “bu konuyu konuşmak, düşünmek için daha çok küçüksün” “büyüyünce öğrenirsin” gibi ifadeler asla kullanmayın.

· Eğer sorduğu bir sorunun cevabını siz de bilmiyorsanız bilmediğinizi ifade etmekten korkmayın. “Bu konuyu ben de bilmiyorum.” ya da “Bu konuyu senin anlayabileceğin şekilde sana nasıl anlatabilirim bilmiyorum; bunu araştırıp sana daha sonra anlatayım.” diyebilirsiniz.

· Çocuğun anlattıklarınızdan ne anladığını sorun. Böylelikle hem doğru anlayıp anlamadığını kontrol etmiş olursunuz hem de başka soracağı şeyler varsa bu konuda onu cesaretlendirmiş olursunuz.